سمنان، یکی از شهرهای ایران، مرکز استان سمنان و شهرستان سمنان است. این شهر، در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر، در راه تهران به خراسان، قرار گرفته‌است.

این شهر از سوی خاور با شهرستان‌های دامغان و شاهرود، از شمال به درجزین، مهدی‌شهر و شهمیرزاد، و از باختر با سرخه همسایه است. در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۲۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه، واقع شده و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا، ۱۱۳۰ متر است. همچنین، فاصله آن تا تهران، ۲۱۶ کیلومتر است و به راه‌آهن سراسری تهران_مشهد، متصل می‌باشد و دارای فرودگاه است. سمنان، دومین شهر پرجمعیت استان سمنان می‌باشد. آب و هوای آن، خشک و معتدل است. نژاد مردم سمنان، آریایی است و به زبان فارسی و زبان سمنانی، سخن می‌گویند.

سمنان، از گزینه‌های مهم برای انتقال پایتخت سیاسی کشور در سال ۱۳۹۲ بود.

تاریخچه

سمنان، در دوران باستان، بخشی از چهاردهمین ایالت تاریخی ورن (ورنه)، از تقسیمات شانزده‌گانه اوستایی بود. سمنان، در طول دوران امپراطوری هخامنشی پارس، شهر مهم و دارای شکوه و بزرگی بود. پس از حمله اسکندر-که منجر به سقوط امپراتوری هخامنشی و ایجاد امپراطوری سلوکی در ایران شد-، منطقه‌ای که سمنان را رهبری می‌کرد، به عنوان کومش، شناخته شد. آغاز دوران باشکوه‌تر و رونق شهر سمنان، پس از روی کار آمدن امپراطوری اشکانیان بود.

نام‌گذاری

بارتولد، بر این باور بود که سمنان، همان سرزمینی است که ایزیدور خاراکسی به نام «قومیسنه» از آن، یاد کرده‌است.

آب و هوا

آب و هوای این شهر در تابستان، گرم و در زمستان، سرد می‌باشد. بارندگی‌های این شهر، اکثراً در فصول سرد سال، صورت می‌گیرد و میزان متوسط بارندگی سالانه آن، ۱۴۰ میلیمتر می‌باشد. متوسط درجه حرارت سالانه 01/۱۷ درجه سانتیگراد است و این، در حالی است که حداکثر، مطلق حرارت ۵/۴3 درجه سانتیگراد و حداقل مطلق ۴/8- درجه سانتیگراد، گزارش شده‌است. همچنین، متوسط تعداد روزهای یخبندان در طول سال در حدود ۴۸ روز است. بادهای کویری و غربی نیز، در آب و هوای سمنان، تأثیر دارند.

عوارض طبیعی

در جنوب سمنان، مناطقی چون دشت کویر، ریگ جن، تپه دلازیان، و تپه‌های میرک دلازیان از مهم‌ترین ویژگی‌های جغرافیایی به‌شمار می‌روند. رودخانه فصلی گل رودبار در شمال غرب این شهر و با سرچشمه گرفتن از رشته کوه‌های البرز و گذر از شهر درجزین به دشت کویر می‌ریزد. رود گل رودبار از سه کیلومتری باختر مهدی‌شهر سرچشمه گرفته و شاخابه رودهای ده‌صوفیان و شهمیرزاد و کاریزهای روستای درجزین به این رود می‌پیوندند. رود گل رود در شمال سمنان در جایی به نام «آب پخش کن» به ۵ شاخه بخش می‌شود.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۸۵٬۱۲۹ نفر (در ۴۹٬۱۲۴ خانوار) بوده‌است.

الگو:جمعیت تاریخی که سمنان در سال 1335 بیستمین شهر ایران بود.

گردشگری

شهر سمنان ۷ محله معروف قدیمی دارد به‌نام‌های اسفنجان (آتشگاه)، لتیبار یا سی‌سر، شاهجو یا جهادیه کنونی، ناسار، زاوغان، کوشمغان، کدیور، عمرانکو و ملحی.

جاذبه‌های تاریخی و باستانی

مهم‌ترین آثار تاریخی سمنان عبارتند از:

• مسجد جامع سمنان
• مسجد جامع زاوقان سمنان
• منار سلجوقی مسجد جامع
• مسجد امام سمنان
• گرمابه پهنه
• موزه گرمابه پهنه سمنان
• دروازه ارگ سمنان
• بازار سمنان
• بازار مرده‌ها
• برج چهل‌دختران
• قلعه‌های سارو
• کاروانسرای سنگی آهوان
• کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان
• کاروانسراهای شاه عباسی
• مقبره درویش محمود
• گورستان سنادره

موزه‌ها

• موزه گرمابه پهنه سمنان
• پارک موزه دفاع مقدس سمنان
• موزه هنرهای معاصر شرق کشور
• موزه حیات وحش سمنان
• موزه سکه استان سمنان

جاذبه‌های مذهبی

• مصلی بزرگ سمنان (محل برگزاری نماز جمعه)

رسانه‌ها

صدا و سیمای استانی مرکز سمنان

صدا و سیمای مرکز استان سمنان فعالیت خود را ابتدا با نصب دو فرستنده رادیویی به قدرت ۱۰کیلووات (سمنان) و یک کیلووات (دامغان) در سال ۱۳۵۵ برای رله برنامه‌های شبکه سراسری آغاز نمود که به تدریج بردامنه و بعد این فعالیت افزوده شد. اولین قدم برای توسعه مرکز در سال ۱۳۶۰ و با تشکیل دفتر خبری در شهر سمنان برداشته شد که وظیفه کسب و انعکاس اخبار استان را به عهده داشت. درحال حاضر تمامی نقاط استان تحت پوشش شبکه‌های سراسری رادیویی و شبکه استانی صدا و شبکه اول، دوم، سوم، چهارم سیما، شبکه خبر و همچنین شبکه استانی سیما می‌باشد.

نشریه‌ها و مطبوعات

• روزنامه پیام استان سمنان
• هفته‌نامه سمنان امروز
• ماهنامه چنته
• هفته نامه کومه شه
• هفته‌نامه هم نظر
• هفته‌نامه جوانه امروز
• ماهنامه ظفر
• ماهنامه چفیه

سایت‌های خبری و اطلاع‌رسانی

• وب سایت خبری تحلیلی سمنان لاین
• خبرگزاری صدا و سیمای سمنان
• خبرگزاری ایرنا سمنان
• خبرگزاری فارس
• خبرگزاری دانشجویان- ایسنا سمنان
• پایگاه خبری تحلیلی قومس
• شبکه اطلاع‌رسانی مرآت
• تابناک سمنان
• خبرگزاری باشگاه خبرنگاران سمنان

دانشگاه‌ها

• دانشگاه سمنان
• دانشگاه صنعتی سمنان
• پردیس بین‌الملل دانشگاه سمنان
• دانشگاه فرزانگان سمنان
• علوم پزشکی سمنان
• دانشگاه امام حسین پردیس سمنان
• دانشگاه شهید عباسپور پردیس سمنان
• دانشگاه پیام نور استان سمنان
• دانشگاه پیام نور مرکز سمنان
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات سمنان
• آموزشکده سما واحد سمنان
• دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید رجایی سمنان
• دانشگاه فرهنگیان پردیس الزهرا سمنان
• دانشکده فنی و حرفه‌ای پسران سمنان
• دانشکده فنی و حرفه‌ای دختران نرجس سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی جهاددانشگاهی سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی فنی و حرفه‌ای سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی هلال احمر استان سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی پالنده‌صاف سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی شرکت تولیدی شیمیایی کلران
• مرکز آموزش علمی کاربردی فرماندهی انتظامی استان سمنان
• مرکز آموزش علمی کاربردی قوه قضاییه استان سمنان
• مؤسسه غیرانتفاعی فضیلت
• مؤسسه غیرانتفاعی کومش
• مؤسسه غیرانتفاعی رشد دانش

بیمارستان‌ها

• شفا وابسته به تأمین اجتماعی
• مرکز آموزشی پژوهشی درمانی کوثر
• مرکز آموزشی درمانی امیرالمؤمنین
• بیمارستان سینا (خصوصی)

معادن

در اطراف شهر سمنان معادن گچ، نمک، زئولیت، بنتونیت، سلستین و غیره وجود دارند. از موارد مهم منابع زیرزمینی شهر سمنان به چاه نفت خوریان دلازیان در جنوب این شهر می‌توان اشاره نمود. مواد معدنی موجود در این معادن عبارتند از: سنگ گچ، نمک، سنگ آهن، سنگ لاشه، سنگ آهک، سنگ تزئینی، سنگ چینی، زغال سنگ، سولفات سدیم، میکا، بنتونیت، زئولیت، کائولن، بوکیست، خاک صنعتی، سیلیس، دولومیت، فلدسپات، فیروزه، سلستین، سرب، مرمریت، تراورتن، فلورین و منگنز و…

راه و ترابری

شهر سمنان در ۲۱۶ کیلومتری تهران قرار گرفته و فاصله زمینی آن با آبهای آزاد خلیج فارس و دریای خزر به ترتیب ۱۶۰۰ و ۴۰۰ کیلومتر می‌باشد. این شهر دارای ۲ فرودگاه است که یکی از آن‌ها نظامی و دیگری تجاری و فعال است، همچنین به راه‌آهن سراسری تهران_مشهد، متصل می‌باشد.

جاده‌های شهر سمنان

پایگاه فضایی

سمنان از آغاز دهه ۱۳۵۰ هجری خورشیدی تاکنون مرکز فضایی ایران بوده‌است. سازمان صنایع هوافضا در ۴۵ کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) سمنان دارای پایگاه هوایی و در ۸۰ کیلومتری جنوب خاوری (شرقی) این شهر دارای پایگاه فضایی است، که پرتاب ماهواره سفیر امید و دیگر ماهواره‌ها و موشک‌های دوربرد از این پایگاه و مرکز انجام می‌گیرد. از سال ۱۳۸۷ هجری خورشیدی جاده نظامی راه مواصلاتی سمنان به پایگاه‌های هوا، فضا به بلوار سفیر امید تغییر نام یافت. همچنین پایگاه فضایی سمنان از پانزده خرداد ۱۳۹۱ به نام پایگاه فضایی امام خمینی نیز نامیده می‌شود.

هنر

صنایع دستی

صنایع دستی این شهر عبارت‌اند از:

• سفال و سرامیک
• دستباف‌ها
• پلاس و کرباس
• پارچه‌های پشمی
• چادرشب‌های ابریشمی و پشمی
• نمدمالی
• گلیم بافی
• قالی بافی

منابع

• میرباقری، محمدرضا. قومس:گذری بر تاریخ و اقلیم و ویژگی‌های فرهنگی استان سمنان. چاپ اول. تهران: هم‌پا، ۱۳۸۷. شابک ‎۹۷۸–۶۰۰–۵۲۱۰–۰۹–۵. 
• سالنامه آماری استان سمنان (۱۳۸۳)
• آداب و رسوم مردم سمنان، محمد احمد پناهی سمنانی، ۱۳۸۳

جستارهای وابسته

• جمعیت شهرهای استان سمنان

پیوند به بیرون

• استانداری سمنان
• شهرداری سمنان
• بیمارستان شفا سمنان
• سمنان در نقشه گوگل

پانویس